کد مطلب:20341 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

در مواقع نااميدي از دنيا و... چه بايد كرد؟

برادر عزيز! در مورد سؤال بايد عرض كنيم: جهان طبيعت به حكم حكيمانه الهي بر اساس محكمي استوار است. بشر كه يكي از افراد مجموعه هستي است، طبيعتاً داراي حبّ ذات و تمايلات غريزي است و يكي از آنان اين است كه آرزو دارد تمام پديدهها و رويدادهاي جهان به نفع او رقم بخورد و همه آرزوهايش جامه عمل بپوشند و در زندگي با ناكامي و شكست مواجه نشود و هرگز دچار رنج و ناملايمات نگردد، ولي اين آروز ناشدني است، زيرا خداوند حكيم نظام عالم را بر اساس يك سلسله قوانين و مقررات، پايه گذاري كرده و هر قانوني به هدايت باري تعالي مسير تكويني خود را مي پيمايد. امام اميرالمؤمنين(ع) فرمود: خداوند امور عالم را بر حسب مصلحت و طبق مقتضيات به جريان مي اندازد، نه بر وفق خواسته و رضاي بشر.(1)

هزار نقش برآرد زمانه و نبود

يكي چنان كه در آيينه تصوّر ما است

كسي زچون و چرا دم نميتواند زد

كه نقشبند حوادث وراي چون و چرا است

عقل و منطق ايجاب مي كند كه آدمي از قوانين خلقت پيروي نمايد و تسليم مقررات باشد و ارزوهاي ناشدني در سر نپروراند و انتظار نداشته باشد جهان بر وفق مراد او بچرخد.

با توجه به اين كه هيچ كس از بلايا و آفات جهان ايمني ندارد، هر انساني بايد روح و اراده خود را تقويت كند و نيرومندانه در مقابل مصائب مقاومت كند.

ديل كارنگي در كتاب آيين زندگي مي گويد: با گذشت سالها دريافتم كه يكي از بزرگترين مشكلات اشخاص بالغ، نگراني و تشويش است. اكثريت افراد از مشكلات خود مي نالند.(2)

البته نگرانيها بر دو گونه است: يكي نگرانيهاي معقول و ديگري نامعقول. نگرانيهاي عاقلانه در زندگي بشر يك امر طبيعي است و منشأ آن احساس خطر است. افراد عاقل در بد آمدها و حوادث مي توانند بي اعتنا باشند، ولي نگرانيهاي موهوم و غير معقول نا اميديهاي فراوان در بسياري از افراد به وجود مي آورد كه همواره آنان را به رنج و عذاب مبتلا مي سازد. اما آنان كه داراي قوّت روح و اراده قوي هستند، خود را نميبازند و مغلوب و مقهور حادثه نميشوند.

درمان نا اميديها:

1- اعتماد به نفس و وارد شدن در صحنههايي كه از آنها خوف و نگراني داريم. علي(ع) فرمود: اذا خفت صعوبة امر فاصعب له يذلّ لك؛(3) هر گاه سختي چيزي باعث هراس و بيم تو شد، در مقال آن مقاومت كن و آن را به زانو در آورد تا مشكل بر تو آسان مي شود.

2- قناعت و نگاه به پايينتر از خود در امور دنيايي. امام صادق(ع) فرمود: همواره به پايينتر از خود نگاه كن تا قدر نعمتهاي الهي را بداني و شكر گزار او باشي.(4)

پيامبر(ص) فرمود: كسي كه درباره دين خود به بالاتر از خويش بنگرد و به وي اقتدا كند و درباره دنياي خويش به پايينتر از خود نظر كند و خداي را سپاس گويد، او را در صف شكر گزاران و بردباران ثبت مي نمايد.(5)

3- گشاده رويي و دوري از گرفتگي دل، گشاده رويي و مسرّت خاطر مايه محبوبيّت اجتماعي و باعث رفع كدورتهاي دروني مي شود و انسان را از حالت غم و افسردگي و نا اميدي بيرون مي آورد. رسول اكرم(ص) فرمود: پيوسته بشّاش و خوشرو باش كه خداوند دوستدار گشاده رويان است و آدمهاي گرفته و عبوس مورد بغض و بي مهري او هستند.

روزي بين يحيي بن زكريا(ع) و حضرت عيسي(ع) ملاقاتي دست داد. عيسي(ع) به روي يحيي(ع) تبسّم كرد. يحيي گفت: از چه تو را غافل مي بينم، گويي از قهر الهي غافلي! عيسي گفت: از چه تو را عبوس مي بينم، گويي از رحمت خدا نااميدي! هر دو گفتند: از اين جا نميرويم تا وحي نازل گردد كه پروردگار كدام يك از اين دو روش را بيشتر دوست مي دارد. خداوند به آن دو وحي كرد كه هر يك از شما خلق نيكوتر دارد، نزد من محبوبتر است.(6)

4- دعا و مناجات با خدا باعث رفع نگرانيها و زدودن نااميديها مي شود.

5- قرائت قرآن در زدودن نااميدي بسيار نافع است.

6- رفتن به سبزه وارها و كوه و دريا و تفريحات سالم.

7- ديدار مؤمنان و علماي با تقوا و زاهد و نگاه به ساده زيستي افراد مستضعف و ناتوان.

پي نوشتها:

1. محمد تقي فلسفي، اخلاق، ج 2، ص 234، به نقل از فهرست غرر، ص 137.

2. محمد تقلي فلسفي، اخلاق، ج 2، ص 235.

3. همان، ص 249، به نقل از غررالحكم، ص 319.

4. همان، ص 250، به نقل از مستدرك، ج 2، ص 64.

5. همان، ص 250، به نقل از تاريخ يعقوبي، ص 59.

6. همان، ص 256، به نقل از حيوة الحيوان، ج 2، ص 165.